Projekt Festiwal Szarych Domów ma na celu przybliżenie odbiorcom tego niezwykłego kompleksu mieszkalnego i sylwetki jego architekta.
Inicjatywa powstała w wyniku wielomiesięcznych poszukiwań materiałów, informacji i dokumentów dotyczących Szarych Domów, dzięki którym możliwe było utworzenie
na Facebooku profilu Szarych Domów https://www.facebook.com/szaredomy
Naszą ambicją jest stworzenie cyklicznego wydarzenia na najwyższym poziomie merytorycznym i artystycznym, które odpowie na potrzeby osób zainteresowanych naszym
dziedzictwem historycznym i kulturowym. Dlatego też do współpracy w projekcie zapraszamy nie tylko varsavianistów, ale również warszawskich artystów. Dzięki temu impreza spełni oczekiwania odbiorców zarówno pod względem edukacyjnym, jak i kulturalnym.
Pierwsza edycja Festiwalu Szare Domy dedykowana będzie Janowi Stefanowiczowi — architektowi, który je zaprojektował i nadzorował ich budowę. Chcemy przywrócić mu należne miejsce w historii architektury polskiej, jako projektanta i urbanisty oraz współzałożyciela i pierwszego prezesa SAP.
Będzie to jednocześnie znakomita okazja do zaprezentowania Szarych Domów szerzej, na tle Warszawy oraz do zwrócenia uwagi na różnice w projektowaniu w dobie modernizmu i w chwili obecnej, w tym podkreślenia społecznych funkcji architektury mieszkaniowej okresu międzywojennego.
Kolonia Szare Domy to wyjątkowy zespół budynków usytuowanych w samym sercu starego Mokotowa. Nazwa osiedla pochodzi od charakterystycznej dla budownictwa Warszawy lat 20-tych i 30-tych cegły cementowej, którą wykończono elewacje kamienic.
Osiedle zostało wybudowane w latach 1928-1932 przez spółdzielnię mieszkaniową Ministerstwa Spraw Wewnętrznych na podstawie projektu Jana Stefanowicza. Kolonia to modelowa realizacja modernistycznej architektury funkcjonalnej, nawiązującej w swojej formie i założeniach do wzorów holenderskich. Projekt Stefanowicza obejmuje zespół budynków zamkniętych w dwóch kompleksach. Pierwszym, od ulicy Rakowieckiej i Akacjowej oraz drugim, biegnącym wzdłuż ulicy Fałata i Łowickiej, zespolonych od ulicy Narbutta łącznikiem. Bryły budynków charakteryzuje geometryczna prostota, a elewację modułowa powtarzalność elementów architektonicznych.
Architekt wyraźnie odwołuje się do głównych zasad modernizmu, interpretując je jednak w charakterystycznym dla siebie stylu. Projekt kolonii Szare Domy cechuje funkcjonalność, widoczna w rzutach mieszkań i częściach wspólnych osiedla oraz oszczędny racjonalizm, podyktowany minimalizacją czasu i kosztów budowy, zauważalny zarówno w wykorzystanych materiałach jak i estetyce architektonicznej kolonii.
