Zarząd Główny SARP z ogromnym żalem przyjął wiadomość o śmierci prof. dr inż. Wacława Zalewskiego, jednego z najwybitniejszych konstruktorów XX wieku, świadka i uczestnika dramatycznych wydarzeń tego wieku. Zmarł 29 grudnia 2016 w Bostonie.
Wacław Zalewski urodził się w 1917 r. na Podolu, w Samogródku pod Żytomierzem, w rodzinie osiadłej tam od I połowy XVII w. Po przyłączeniu tych ziem do ZSRS, studia inżynieryjne rozpoczął na Politechnice Warszawskiej w 1935 roku, lecz dyplom uzyskał na Politechnice Gdańskiej już po wojnie, w roku 1947. W czasie Powstania Warszawskiego walczył w szeregach AK na Czerniakowie, potem w Lasach Kabackich.
W latach 1948 – 1962 W. Zalewski działał w Biurze Studiów i Projektów Typowych Budownictwa Przemysłowego „Bistyp” w Warszawie oraz jako wykładowca na Politechnice Warszawskiej. W tym czasie powstały nowatorskie konstrukcje jego autorstwa: przekrycia powłokowe zakładów przemysłowych, piętrowe magazyny o konstrukcji głowicowej, ustroje linowe jak dach Supersamu w Warszawie (z arch. J. Hryniewieckim E. i M. Krasińskimi, inż. A. Żórawskim 1962) , słynna hala sportowo-widowiskowa Spodek w Katowicach (z arch. M. Gintowtem i M. Krasińskim, 1964-1971), kielichy katowickiego dworca PKP (z grupą „Tygrysy”, 1971) i wiele innych, opartych na idei tensegrity. Do końca pozostawał aktywny twórczo; mieszkając w Bostonie, rozwijał ideę wieżowców powłokowych o konstrukcji spiralnej.
Prof. Zalewski był geniuszem inżynierii, łączącym matematyczny intelekt o wielkiej zdolności obliczeń z intuicją i talentem wizjonera. Jest niepowetowaną stratą dla naszej kultury, że tak finezyjne dzieła, jak Supersam czy katowicki dworzec zniknęły z krajobrazu, a zakłady przemysłowe jego projektu często niszczeją. Kondycja PRL sprawiła też, że nowatorski system konstrukcyjny kopuły Spodka jest powszechnie znany pod nazwą kopuły Geigera, nie Zalewskiego. Dzieła Wacława Zalewskiego to jedne z najwybitniejszych konstrukcji XX wieku, nie ustępujące pracom Freyssineta, Maillarta, Nerviego czy Fullera. Cześć Jego pamięci!
dr arch. Marta A. Urbańska,
Pełnomocnik ZG SARP ds. dziedzictwa historycznego,
Sekretarz ZO SARP Kraków
